Cách trồng cây bạch chỉ

1.Cách trồng cây bạch chỉ

Bạch chỉ trồng bằng hạt. Hạt giống Bạch chỉ phải được nhân giống ở Sapa, Tam Đảo hoặc nơi có khí hậu tương tự và phải lấy từ cây 2 tuổi. Ở đồng bằng, cây bạch chỉ cũng ra hoa kết quả, nhưng hạt Bạch chỉ ở đồng bằng không dùng được. Nó sẽ cho cây Bạch chỉ thoái hoá, sớm lên ngồng ra hoa, bộ rễ bị gỗ hoá không dùng làm thuốc được.

Ở miền núi cao, trồng để lấy giống vào tháng 2-3 hoặc tháng 5-6 năm sau sẽ thu được hạt giống. Ở đồng bằng gieo trồng vào tháng 7-8, bứng trồng vào tháng 10-11 và thu hoạch củ vào tháng 4-5 năm sau. Hạt Bạch chỉ gieo trong thời gian từ 15 đến 20 ngày mới mọc. Để đỡ công chăm sóc, tưới tắm người ta thường ủ trước khi gieo: Ngâm hạt trong nước ấm 40^oC (1 sôi, 3 lạnh). Sau 1 giờ vớt ra trộn thật đều với cát khô. Đựng vào một cái rổ có lót vải ở dưới và cũng đậy vải ở trên. Tưới nước vào cho ướt sũng cả cát lẫn vải. Để vào một cái quang nhỏ, treo vào gác bếp và tưới nước hàng ngày. Khoảng 10-15 ngày sau, khi hạt đã bắt đầu nứt nanh thì bỏ ra trộn với tro khô rồi đem ra vườn gieo. Gieo xong phủ kín bằng rơm hoặc rạ. Khoảng vài ba ngày lại mở một lần ở góc luống. Đến khi cây đã mọc 2 lá mầm khá nhiều thì bốc rạ đi. Tưới độ 4,5 hôm thì cây sẽ ra lá thật.

Khi cây đã ra khoảng 3-4 lá thật, chiều cao cây độ 10cm thì có thể bứng trồng. Dùng rầm để đào từng mảng cây con, rồi dùng tay tách ra từng cây, rũ đất, bó lại 100 cây làm 1 bó rồi đem trồng. Chú ý không làm đứt đầu rễ. Nếu bộ rễ bị đứt, các loại hoóc-môn sinh trưởng ở đầu rễ sẽ phát tán, kích thích ra nhiều rễ con làm cho củ Bahj chỉ không còn là củ một (giống như củ cà rốt) nữa, mà sẽ có rất nhiều rễ con, hạ thấp chất lượng dược liệu. Mật độ trồng: cây cách cây 20cm, hàng cách hàng 30cm, trồng so le nhau để sau này cây khép tán kín luống.

Khi lên luống dở dang, bón phân chuồng ở lưng chừng luống rồi tiếp tục lên luống cho hoàn chỉnh. Dùng rầm trồng cây con để tạo điều kiện cho rễ ăn thẳng xuống không bị cong queo. Trồng xong nén chặt gốc và tưới ẩm ngay. Từ đó cứ 3-5 ngày, tuỳ theo trời mưa hay không mưa, lại tưới một lần. Việc tưới cây thưa dần đến khi cây giao tán. Nếu trời hạn có thể bơm nước vào ngập rãnh luống rồi té nước lên mặt luống, xong lại tháo nước ngay. Ở thời kỳ cây còn nhỏ có thể tưới nước phân đạm pha loãng.

– Khả năng di thực: Bạch chỉ đã được di thực vào nước ta có kết quả, cây mọc tốt, cả ở đồng bằng và những vùng núi cao mát. Nhưng mới chỉ để giống được ở những vùng núi cao lạnh.

– Khả năng phát triển vùng chuyên canh: Có khả năng phát triển trồng ở các vùng chuyên canh.

2. Thu hái, chế biến:

Thu hoạch vào mùa thu, khi thấy một số lá gốc úa vàng, đào thử thấy củ to, chắc là có thể thu hoạch được. Dùng dao chặt toàn cây để lại 10cm thân. Dùng cuốc để cuốc vầng to, tránh làm sây sát vỏ và gãy rễ. Không lấy rễ ở cây đã ra hoa kết hạt. Rũ sạch đất, đem đi rửa sạch đất cát, cắt bỏ rễ con, xông diêm sinh 24 giờ, rồi phơi hay sấy khô; có nơi cho vào vại có vôi, đậy kín một tuần rồi mới lấy ra phơi sấy khô. Chú ý là tinh dầu Bạch chỉ ở rễ tiết ra dễ làm rộp da tay nên khi rửa cần đeo găng tay cao su hoặc rửa dưới vòi nước chảy, nơi mặt nước lớn (ao, hồ…).

Nguồn : Học viện quân y