Cây Sử quân tử hay còn gọi là dây giun, cái từ “giun” này có lẽ có liên quan đến những hoạt chất chiết xuất từ cây Sử quân tử có tác dụng diệt giun.
Theo “ Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam” của GSTS Đỗ Tất Lợi, Sử quân tử đã được nhiều người nghiên cứu. Tuy nhiên còn nhiều vấn đề chưa được giải quyết.
1.Tác dụng của Sử quân tử
– Tác dụng diệt giun :
Bằng nhiều thí nghiệm từ nước sắc của Sử quân tử trên giun đất , các nhà làm thí nghiệm rút ra kết luận, sử quân tử có tác dụng diệt giun mạnh.
Khi dùng lá, hoa, vỏ quả, nhân quả sử quân tử với nước rồi thí nghiệm trên giun đất đều thấy có tác dụng làm giun tê liệt.
– Độc tính
Nhiều thí nghiệm trên chuột, chó các tác giả nhận thấy ngoài hiện tượng nôn và nấc không thấy triệu chứng ngộ độc nào khác, và vài giờ sau trạng thái trở lại bình thường, khi sử dụng Sử quân tử với liều thấp thì không thấy hiện tượng này và vẫn có tác dụng tẩy giun.
Khi thí nghiệm trên người cũng đưa đến kết quả Sử quân tử có tác dụng diệt giun tuy nhiên có hiện tượng phụ là gây nấc.
2.Sử quân tử -công dụng và liều dùng
Theo sách cổ, Sử quân tử có vị ngọt, tính ôn, không có độc vào 2 kinh tỳ và vị, có tính sát trùng và chữa khỏi chứng tả lỵ, các bệnh lở, ngứa của trẻ em.
Trên thực tế,dây giun thường được dùng chữa giun đũa với liều 3 – 5 nhân cho trẻ em, 10 nhân cho người lớn, tối đa 20 g. 3 giờ sau khi uống hết, nên uống một liều thuốc tẩy, có thể dùng riêng hay phối hợp với những vị thuốc giun khác như hạt cau ( binh lang) và thuốc tẩy giun.
Sử quân tử còn được dùng dưới dạng sắc ngậm chữa răng, ngày ngậm nhiều lần không kể liều lượng.
3.Đơn thuốc có Sử quân tử
– Thuốc cam giun giúp sự tiêu hóa : Nhân sử quân tử sao cho vàng thơm và giòn, tán nhỏ 2 phần, thóc ngâm cho nẩy mầm sao vàng nữa phần, tất cả tán nhỏ, trộn đều, sấy khô. Có thể thêm đường vào, đóng thành bánh. Dùng cho trẻ em gầy, còi, kém ăn, ăn không tiêu, da vàng. Ngày uống 1 -2 thìa café bột này.
Lưu ý: không ăn quá liều, nếu không sẽ gặp hiện tượng nấc.
– Chữa đau nhức răng : Sử quân tử đập nát 10 quả, thêm 1 bát nước đun sôi và giữ sôi 15 phút. Ngậm trong ngày.khi ngậm có thể nuốt nước này.nhiều khi vừa khỏi đau rang vừa chữa được giun.
– Chữa bệnh thũng, chân sưng phù: Sử quân tử 40 g đập bỏ vỏ quả, lấy nhân tẩm với mật nướng hay sao cho khô, tán bột mỗi ngày uống 4 g hòa với nước cơm hay nước cháo.
Theo GSTS. Đỗ Tất Lợi